In medias res:
het begin van je verhaal
Een van de dingen die ik leerde door het schrijven van ‘Fatale keuzes’ was dat mijn aanloop tot de echte actie van het verhaal kon worden ervaren als ‘aan de lange kant’. 😉 Ik introduceerde eerst de belangrijkste personages, liet zien hoe hun dagelijks leven eruitzag en zette alvast wat vallen voor toekomstige scènes. Pas daarna ging het thriller-gedeelte van start.
Om deze romanachtige opening bij mijn volgende thrillers te vermijden, besloot ik om het bij ‘Geheugenspel’ en ‘Blinde wraak’ anders aan te pakken: ik startte in medias res.
In medias res is Latijn voor ‘in (het) midden (van de) zaken’. Het betekent dat je je verhaal midden in de actie begint. Omdat dit een populaire literaire techniek is, nemen we deze vandaag nog iets verder onder de loep.
In medias res beginnen
Wat houdt het concreet in als je in medias res begint? Moet je je hoofdpersoon dan achtervolgd laten worden door een moordenaar, terwijl ze explosies ontwijkt en tegelijkertijd probeert te voorkomen dat een puppy van een hoog gebouw valt?
Nee. Wat het vooral betekent, is dat je achterwege laat wat er precies voorafging aan de openingsscène. De uitleg over het wie, wat, waar, waarom en hoe ze daar gekomen is, geef je pas later.
Kortom: je vertoont in plaats van vertelt. Dat in medias res beginnen niet voor niets zo populair is, blijkt uit onderstaande 3 redenen.
3 redenen om in medias res te beginnen:
- In medias res beginnen maakt je lezers nieuwsgierig
Doordat je je lezers bewust niet direct alle informatie geeft, kan dit nieuwsgierigheid opwekken. Lezers willen ontdekken wat er precies speelt.
Wat is er bijvoorbeeld voorgevallen tussen de hoofdpersoon en haar ex? Waarom spreekt ze haar ouders niet meer? En hoe komt het dat zij op krukken loopt?
- Er is direct een vraag die om een antwoord roept
Zoals we al zagen, draait die nieuwsgierigheid die in medias res oproept eigenlijk om onbeantwoorde vragen. Je daagt je lezer uit om samen op zoek te gaan naar het antwoord, naar de oplossing van een probleem of mysterie.
Lezen ze niet verder, dan zullen ze nooit weten hoe de vork in de steel zit.
- In medias res beginnen zorgt voor spanning
Als je op pagina 1 begint bij de geboorte van je hoofdpersoon, waarna je laat zien wat haar allemaal overkomt gedurende haar jeugd en haar puberteit, om haar vervolgens in het avontuur te storten waar je boek eigenlijk over gaat, is het lastiger om spanning te creëren.
De lezer weet in dat geval namelijk al hoe het leven van je hoofdpersoon er tot dan toe uitzag, welke keuzes ze waarom heeft gemaakt en hoe ze op het punt is gekomen waar het je om te doen is.
Die levensloop kan uiteraard heel interessant zijn (er zijn niet voor niets mensen die houden van biografieën), maar het gevoel van urgentie en opwinding om verder te lezen en zo antwoorden te krijgen, is minder aanwezig.
Hoe begin je in medias res?
Als dat je toch iets lastiger lijkt dan dit, lees dan snel onderstaande tips die de superhandige site Reedsy ons geeft:
- Denk na over het begin, het midden en het einde
Hoe kom je er achter wat ‘het midden van de zaken’ is? Je raadt het al: door ook te weten wat het begin en het einde van je plot is.
Reedsy geeft ons het advies om op zijn minst op de hoogte te zijn van de volgende onderdelen van je verhaal:
- De chronologische volgorde van de gebeurtenissen
- De karakterprofielen van de belangrijkste personages
- Het belangrijkste conflict – vragen die je wilt stellen en beantwoorden
- Eventuele noodzakelijke subplots en hoe ze zich verhouden tot het hoofdplot
- Schrijf een emotionele of cruciale scène
Van belang is dus dat je al voordat je begint te schrijven weet wat de oorzaak van de openingsscène was (hoe zijn we hier gekomen?) en hoe het zal aflopen – hoe het in het grote geheel van je chronologische verhaal past.
Een goed gekozen in medias res-openingsscène heeft een emotionele lading, is belangrijk voor het plot en/of speelt een cruciale rol voor de hoofdpersoon. Het trekt een lezer het verhaal in en roept vragen op over het hoe en wat. Het zet de toon voor de rest van het boek.
- Kom laat binnen en vertrek vroeg
Als je een volledige scène hebt geschreven en de eerste versie van de dramatische start van je verhaal staat, dan is het tijd om te schrappen. Een pakkende opening is namelijk compact. Verwijder alle details die uitleggen waarom deze scène plaatsvindt en hoe het gaat aflopen, want dit zul je pas later onthullen.
Laat binnenkomen en vroeg vertrekken, is een perfecte manier om ervoor te zorgen dat je lezers zich gaan afvragen:
- Wie zijn deze personages?
- Wat is er aan de hand?
- Wanneer en waar zijn we?
- Hoe zijn we hier beland?
- Wat zal er hierna gebeuren?
- Schrijf een geweldige eerste zin
Een geweldige eerste zin is natuurlijk niet alleen van belang als je in medias res begint. Toch helpt Reedsy ons er even aan herinneren dat deze regel tekst de perfecte kandidaat is om onze lezers niet alleen nieuwsgierig te maken, maar ook een signaal kan zijn voor deze lezers dat ze de scène die volgt niet direct volledig hoeven te begrijpen.
Zo’n eerste zin laat blijken dat de grotere context van de scène later zal worden onthuld. Dergelijke openingszinnen zinspelen bijvoorbeeld op een verleden of de toekomst.
- Bepaal hoe je de missende context aan je lezers gaat geven
Een uitdaging van in medias res beginnen, is dat je die missende informatie op enig punt in je verhaal vaak alsnog moet geven. Je kunt je lezers moeilijk laten zitten met onbeantwoorde vragen of andere vervelende gaten in hun kennis.
Een aantal manieren waarop je deze context alsnog beetje bij beetje kunt vrijgeven, zijn:
- Flashbacks: de hoofdpersoon en/of andere personages denken na over het verleden en nemen de lezer hierin mee.
- Dialoog: twee of meer personages praten over het verleden of verwijzen hiernaar – pas op voor de ‘As you know, Bob’-valkuil!
- Tijdsprongen: het volledige plot springt terug in de tijd of naar de toekomst en gaat daarna chronologisch verder of blijft heen en weer springen.
Uiteraard kun je deze methoden ook combineren al naar gelang dat bij je verhaal past. Schrijf je een thriller, dan kun je je detective of rechercheur bijvoorbeeld op pad sturen om mensen te ondervragen over hun verleden. Of wie weet hou je wel van flashbacks, waarin je het leven van het slachtoffer stukje bij beetje laat zien.
Ben je bezig met een fantasy-verhaal, dan maak je misschien graag gebruik van meerdere perspectieven waarbij je in de tijd verspringt. Zo kun je langzaam de wereld van de personages verkennen en duidelijk maken wat de context van de openingsscène is.
Lees in deze blog op welke twee andere punten je jouw verhaal kunt beginnen: ab ovo en post rem.
