Blogs / Plotten

To plot or not to plot

Een jongetje komt erachter dat hij een tovenaar is en verslaat na een hoop tegenslagen en overwinningen de ‘bad guy’.

Dat is hoe Harry Potter eruit zou zien als er alleen een hoofdplot was. Als we het met één verhaallijn moesten doen.

Niks over de perikelen van de Weasleys, Hagrids liefde voor vreemde dieren, Dumbledore’s familiegeschiedenis, of Hermoine’s strijd voor de huiselfen.

Lees meer

Plotten

Hoe spiegelplots, subplots en steunplots je hoofdplot kunnen versterken

Hoe leuk zouden de Harry Potter-boeken zijn zonder de perikelen van de Weasleys, Hagrids liefde voor vreemde dieren, Dumbledore’s familiegeschiedenis, of Hermoine’s strijd voor de huiselfen?

Een verhaal dat alleen maar aandacht besteed aan het hoofdplot is waarschijnlijk een beetje saai. Gelukkig kun je jouw belangrijkste verhaallijn versterken door af en toe ook een zijsprongetje te maken.

Lees meer

Plotten

Het begin: ab ovo, in medias res of post rem
Narratieve technieken - deel 1

Waar begin ik mijn verhaal? Het is een vraag die elke auteur zichzelf zal stellen. Misschien wist je het direct, omdat je verhaal ontstond uit een idee voor een beginscène. Misschien heb je er juist uren over lopen peinzen.

In deze blogreeks nemen we een aantal plottechnieken onder de loep. Welk effect kan het inzetten van deze technieken hebben op de lezer en zijn er ook technieken die je juist beter kunt vermijden?

Deel 1: Ab ovo, in medias res of post rem

Lees meer

Plotten | Beginnen en doorgaan

Tijd voor actie: de MacGuffin
Narratieve technieken - deel 2

De wát? Tot voor kort had ik zelf eerlijk gezegd nog nooit van de MacGuffin gehoord. Toch is het iets dat met name thrillerauteurs regelmatig bewust of onbewust gebruiken. De MacGuffin is namelijk een object, doel, persoon, idee of gebeurtenis die de hoofdpersonen aanzet tot actie.

Aan het begin van een boek of film moet de protagonist gemotiveerd zijn of worden om het verhaal op gang te krijgen. De MacGuffin fungeert als zo’n aandrijving, bijvoorbeeld omdat de hoofdpersoon ernaar op jacht gaat. Bovendien trekt het de lezer of kijker direct het verhaal in door hun aandacht vast te grijpen.

Deel 2: Tijd voor actie: de MacGuffin

Lees meer

Plotten | Beginnen en doorgaan

Hints geven: voorafschaduwing / foreshadowing
Narratieve technieken - deel 3

Als schrijver kan ik er echt van genieten om gedurende mijn verhaal alvast wat subtiele hints te droppen over hoe een plot zich zal ontwikkelen. Dit wordt ook wel voorafschaduwing of foreshadowing genoemd.

Lezers die de hints oppikken, krijgen stiekem al aanwijzingen over wat er later zou kunnen gebeuren. Dit maakt foreshadowing een mooie manier om verwachtingen te scheppen bij lezers en spanning op te bouwen.

Deel 3: Voorafschaduwing / Foreshadowing

Lees meer

Plotten

6 typen einden voor je verhaal

Ben jij een auteur die vooraf al exact weet hoe een verhaal zal eindigen of ben je iemand die het einde pas verzint op het moment dat je dat punt tijdens het daadwerkelijke schrijven hebt bereikt? Wat je werkwijze ook is, op enig moment zul je eraan moeten geloven.

Net als het schrijven van het eerste hoofdstuk vinden veel auteurs het schrijven van het laatste hoofdstuk een beetje eng. Je wilt immers niet dat je verhaal eindigt met een nachtkaarseinde of dat je gebruik moet maken van een deus ex machina.

Heb jij zin om de sprong naar de climax te wagen? Bedenk dan welke van deze 6 typen einden het beste bij jouw verhaal past.

Lees meer

Plotten

5 populaire universele thema's in verhalen
Universele thema's - deel 1

Misschien beseffen we het in eerste instantie niet, maar onze verhalen gaan vaak over universele thema’s. We willen geloven dat zo’n tegeltjeswijsheid waar is: dat dromen uit kunnen komen, dat we altijd hoop moeten houden en niet moeten opgeven, dat we boven onszelf kunnen uitstijgen.

In deze blogreeks nemen we een aantal van deze veelgebruikte thema’s en spreuken onder de loep. Met in het eerste deel een overzicht van de 5 populairste universele thema’s.

Lees meer

Plotten | Inspiratie

5 tips om Excel in te zetten tijdens het schrijven

Wat is jouw werkwijze als je eenmaal aan een verhaal bent begonnen? Heb je een lijst met scènes die je afwerkt, hou je bij wat je al hebt geschreven of ga je gewoon lekker aan de slag met wat er op dat moment in je opkomt?

Wat ik persoonlijk erg prettig vind, is om na de brainstormfase op papier over te stappen op Excel. Ik weet het, het is geen professioneel schrijfprogramma zoals Scrivener, maar het is wel gewoon bij Office inbegrepen en het heeft alles wat ik nodig heb. 😊

In deze blog geef ik 5 tips hoe ik Excel tijdens het plotten en schrijven gebruik.

Lees meer

Schrijversleven | Plotten

Dromen komen uit
Universele thema's - deel 3

Marco Borsato probeerde ons in de jaren ’90 op andere gedachten te brengen met zijn nummer ‘Dromen zijn bedrog’, maar in verhalen én het echte leven willen we toch het liefst geloven dat dromen uitkomen.

Wat die dromen inhouden, is natuurlijk per persoon en dus ook per personage verschillend. Misschien ziet de een het als een droom om de liefde van haar leven voor zich te winnen, terwijl de ander graag een boek publiceert, een topsporter wordt of op een podium een menigte bezingt.

Lees meer

Plotten | Inspiratie

Analyse van een meesterplotter
Onder de loep: Robert Galbraith - Career of Evil

Ik zal niet de enige zijn als ik zeg dat J.K. Rowling al jaren mijn grote schrijfvoorbeeld is. Wie wil er nou niet in het bezit zijn van zo’n fantastische fantasie?

Niet iedereen weet echter dat ze ook schrijft onder het pseudoniem Robert Galbraith. En laat ik nu net zo’n fan van haar Cormoran Strike-serie zijn als van Harry Potter.

In deze blog neem ik het 3e boek uit haar Strike-reeks onder de loep: Career of Evil / Het Slechte Pad. (Wees maar niet bang, ik probeer spoilers te vermijden.)

Lees meer

Plotten | Onder de loep

Plotterdeplot - 10 tips om je verhaal uit te werken

Je hebt een idee waar je helemaal blij van wordt, maar hoe werk je dat verder uit tot een levensvatbaar verhaal? Als jij een pantser bent, ga je waarschijnlijk gewoon lekker zitten en schrijven. Ben je echter een plotter, dan zal er nog wat voorwerk verricht moeten worden voordat de eerste zinnen op papier komen.

Lees meer

Plotten

Een dwaalspoor: de rode haring / red herring
Narratieve technieken - deel 4

Soms wil je je lezers op het verkeerde been zetten. Want hoe leuk is een boek nog als je al vanaf pagina 1 doorhebt hoe het gaat eindigen?

De rode haring of red herring is zo’n techniek waarbij je lezers op een dwaalspoor probeert te zetten. Met name in detectives / whodunits (boeken, tv series of films) zie je dit vaak terug. Het komt erop neer dat je valse aanwijzingen in je verhaal verwerkt, waardoor je hoopt dat de lezer niet doorheeft wie de daadwerkelijke dader van een misdaad is.

Deel 4: De rode haring / red herring

Lees meer

Plotten

Relevantie: Wet van Tsjechov / Chekhov's Gun
Narratieve technieken - deel 5

Wanneer je als lezer aan een boek begint, heb je vaak nog geen idee welke informatie belangrijk is om te onthouden om de rest van het verhaal te kunnen snappen en welke informatie je meteen weer kunt vergeten.

Om de lezer te ontlasten wat betreft het opzuigen van onnodige gegevens bestaat het principe dat ook wel de Wet van Tsjechov of Chekhov’s Gun wordt genoemd.

Deel 5: Wet van Tsjechov / Chekhov's Gun

Lees meer

Plotten | De kunst van het schrijven

Spanning: leapfrogging in combinatie met cliffhangers
Narratieve technieken - deel 6

Stel je voor dat je protagonist aan het eind van een hoofdstuk een klap op zijn hoofd krijgt (of iets dat minder gewelddadig is: hij ontvangt belangrijke informatie), dan kun je de scène daar eindigen met een cliffhanger.

De lezer wil weten hoe de scène afloopt. Wat gebeurt er na de klap op het hoofd en wie gaf de klap? (Of: wat is de belangrijke informatie en hoe beïnvloedt dit de hoofdpersoon?) De cliffhanger aan het eind van het hoofdstuk zorgt er echter voor dat de lezer nog even in het ongewisse wordt gelaten.

Deel 6: Leapfrogging in combinatie met cliffhangers

Lees meer

Plotten | De kunst van het schrijven

Hoe wordt een idee een volwaardig verhaal? 6 tips

Ben jij iemand die altijd overstroomt van de verhaalideeën of zou je juist willen dat je meer inspiratie had? Welke van de twee situaties ook op jou van toepassing is, zelfs honderd losse ideeën zijn nog geen volledig verhaal.

Natuurlijk is het prettig om te weten dat je boek om een brute moord, een ontheemd elfje of een volwassen wordende puber zal draaien, maar daarmee ben je er nog niet. Want wat is je startpunt en hoe zal het eindigen? Welke obstakels komt jouw hoofdpersoon onderweg tegen?

Lees meer

Inspiratie | Plotten

6 tips om het perfecte einde aan je verhaal te schrijven

Het einde van je verhaal. Misschien ben je net begonnen met schrijven en heb je echt nog geen zin om daarover na te denken. Of misschien kun je juist niet wachten tot je dat laatste hoofdstuk hebt bereikt.

In welk stadium van het schrijfproces je ook bent, je zult er op een gegeven moment aan moeten geloven: het schrijven van een einde dat perfect bij jouw verhaal past.

In deze blog geef ik je 6 tips om je op weg te helpen. Zodat je hopelijk straks een ontknoping kunt schrijven die nog lang in de hoofden van je lezers blijft nasudderen.

Lees meer

Plotten

Het goede wint (uiteindelijk) van het kwade
Universele thema's - deel 2

Goed en kwaad, het klinkt zo simpel. Een held en een slechterik die het tegen elkaar opnemen. Een tegenstelling, waarbij voor de lezer duidelijk is aan te wijzen wie de good guy is en wie de bad guy.

Goed: hetgeen we positief tegenover staan

Kwaad: hetgeen we negatief tegenover staan

Maar stiekem is dat natuurlijk super subjectief, want wie bepaalt er wat goed is en wat slecht? De zogenoemde boef ziet zichzelf waarschijnlijk niet als de bron van al het kwaad. Hij heeft slechts andere doelen voor ogen dan de hoofdpersoon.

Lees meer

Plotten | Inspiratie

De waarheid komt altijd boven water
Universele thema's - deel 4

Waarom vertellen we niet altijd de waarheid? Soms willen we een ander niet onnodig kwetsen of we zijn bang dat de feiten ons imago schaden. Een leugentje om bestwil, daar ziet toch niemand kwaad in?

Denk aan: ‘Wat is je baby schattig’ (terwijl je nog nooit zo’n verfrommeld gezichtje hebt gezien), ‘Die nieuwe haarkleur staat je fantastisch’ (terwijl je de vorige beter vond) of: ‘Wat een mooie tekening heb je gemaakt’ (terwijl je geen idee hebt wat het moet voorstellen).

Zoals wij zelf onze redenen hebben om soepel om te gaan met de waarheid, zo zullen ook jouw personages hun eigen motieven hebben. Ga dus voor jezelf na: waarom liegt mijn personage?

Lees meer

Plotten | Inspiratie

Hoe begin je een verhaal? ✍️

Je wilt een boek schrijven, maar… hoe te beginnen?

Is het een geruststelling als ik zeg dat je niet de enige bent die zichzelf deze vraag stelt? Waarschijnlijk niet. 😉

Veel leden binnen de besloten Facebook-groep van BackWords zitten met exact dezelfde uitdaging. Soms hebben ze wel al (vage) ideeën voor een verhaal – bijvoorbeeld over de plots, de personages of de setting –, soms is het alleen al die wens om iets te schrijven die hen drijft.

Lees meer

Plotten | Beginnen en doorgaan

5 tips voor het doseren van informatie

Hoe kun je ervoor zorgen dat een lezer tot het einde van je boek geboeid blijft? Een van de mogelijkheden is door spanning te creëren. Begrijp me niet verkeerd: dat hoeft zeker niet altijd over bloederige moorden te gaan.

Spanning kan o.a. ontstaan doordat je de lezer nieuwsgierig houdt. Bijvoorbeeld door niet meteen op alle vragen die je verhaal oproept alle antwoorden te geven. Daarom gaan we in deze blog jouw verhaal onder de loep nemen.

Lees meer

Plotten

De druk opvoeren: het tikkende klok-scenario / ticking clock scenario
Narratieve technieken - deel 7

Stel: je hoofdpersoon heeft een droom, iets dat zij altijd nog eens wil doen in het leven. Maar ja, daar heeft ze deze week helaas even geen tijd voor en deze maand eigenlijk ook niet. Jaren gaan voorbij waarin ze geen stappen onderneemt om iets met dit verlangen te doen.

Totdat er een tijdslimiet aan haar situatie wordt toegevoegd. Misschien wil ze wel schrijfster worden en houdt haar favoriete uitgeverij een eenmalige wedstrijd waarvan de hoofdprijs een gepubliceerd boek is. Nu moet ze wel doorschrijven aan haar manuscript, anders mist ze de deadline!

Deel 7: Het klikkende klok-scenario / ticking clock scenario

Lees meer

Plotten | De kunst van het schrijven

Het einde: deus ex machina en eucatastrophe
Narratieve technieken - deel 8

Je verhaal is op stoom gekomen, je hoofdpersoon heeft al een aantal kleinere en grotere obstakels overwonnen op haar reis door jouw boek. Kortom: het is tijd voor een spetterende ontknoping van het belangrijkste conflict. Maar ja, hoe geef je zo’n climax vorm?

Een van de eerste vragen die je jezelf waarschijnlijk zult stellen, is of de protagonist haar doel zal bereiken of niet. Wordt het een ‘… en ze leefde nog lang en gelukkig’ of trekt ze uiteindelijk toch aan het kortste eind?

Deel 8: Deus ex machina en eucatastrophe

Lees meer

Plotten

Welke 7 typen conflicten kunnen we onderscheiden in verhalen?

Ken jij (fictie)boeken waarin géén conflict voorkomt? Hoewel ik zelf niet thuis ben in het feelgood-genre vermoed ik dat zelfs daarin situaties voorkomen waarin niet alles pais en vree is. Boeken bestaan dus eigenlijk bij de gratie van conflicten.

Wat is een conflict? De site Reedsy beschrijft het concept ‘conflict’ als volgt: character + want + obstacle = conflict. Oftewel: personage + verlangen + obstakel = conflict.

Simpel gezegd: je hoofdpersonen wil iets heel graag hebben of bereiken, maar de weg daarnaartoe is er (helaas voor hem/haar) eentje met hindernissen. Reedsy voegt daarom toe: conflict + action = story, je verhaal is geboren!

Lees meer

Personages en dialogen | Plotten

Het goede wint (uiteindelijk) van het kwade
Universele thema's - deel 2

Goed en kwaad, het klinkt zo simpel. Een held en een slechterik die het tegen elkaar opnemen. Een tegenstelling, waarbij voor de lezer duidelijk is aan te wijzen wie de good guy is en wie de bad guy.

Goed: hetgeen we positief tegenover staan

Kwaad: hetgeen we negatief tegenover staan

Lees meer

Plotten | Inspiratie

Geef niet op / de aanhouder wint
Universele thema's - deel 5

In de jaren negentig was er niet voor niets een tv-programma dat de naam ‘Geef Nooit Op’ droeg. We houden ervan als wensen van anderen en onszelf in vervulling gaan. Het betekent dat we niet voor niets ergens al die tijd en moeite in hebben gestoken. Als we zien dat de aanhouder wint, dan geeft dat hoop.

Ook als schrijvers weten we maar al te goed hoe belangrijk het is om niet op te geven. Tegenslagen en vastlopers zijn zo’n beetje onvermijdelijk, dus bij de eerste hobbel de handdoek in de ring gooien, is geen goed idee.

Dit geldt net zo goed voor onze personages. Zonder obstakels wordt het heel lastig om een verhaal te vertellen dat langer duurt dan een paar hoofdstukken. Alleen wat als jouw hoofdpersoon zijn pogingen na de eerste tegenvaller al zou staken? Dan houdt het op.

Lees meer

Plotten | Inspiratie

Liefde overwint alles
Universele thema's - deel 6

De liefde, een onderwerp dat vaker bezongen en beschreven is, bestaat niet. Helaas voor de betrokkenen is het alleen geen onderwerp waarbij het altijd rozengeur en maneschijn is. Integendeel.

Het bekendste dramatische liefdeskoppel is waarschijnlijk Romeo en Julia, twee jongeren tussen wie de liefde onmogelijk was, omdat hun families elkaars vijanden waren. Hieruit blijkt wel dat obstakels vele vormen kunnen aannemen. Denk aan:

Ongelijkheid: bijv. verschil in stand / rang / status / bende / soort

Fysieke afstand: bijv. de een woont in een ander(e) stad / land / planeet dan de ander

Ziekte en/of de dood: bijv. een van de geliefden is stervende, is al dood, wordt dement, of moet voor zijn/haar veiligheid in isolatie

Lees meer

Plotten | Inspiratie