Relevantie:
Wet van Tsjechov / Chekhov’s Gun
Narratieve technieken - deel 5
In deze blogreeks over narratieve technieken komen aan bod:
Deel 1: Het begin ~ Ab ovo, in medias res of post rem
Deel 2: Tijd voor actie ~ De MacGuffin
Deel 3: Hints geven ~ Voorafschaduwing / Foreshadowing
Deel 4: Een dwaalspoor ~ De rode haring / red herring
Deel 5: Relevantie ~ Wet van Tsjechov / Chekhov’s Gun
Deel 6: Spanning ~ Leapfrogging in combinatie met cliffhangers
Deel 7: De druk opvoeren ~ Het tikkende klok-scenario / Ticking clock scenario
Deel 8: Het einde ~ Deus ex machina en eucatastrophe
Deel 9: Herkenbaarheid met een twist ~ Je laten inspireren door tropes
In deze blogreeks nemen we een aantal plottechnieken onder de loep. Welk effect kan het inzetten van deze technieken hebben op de lezer en zijn er ook technieken die je juist beter kunt vermijden?
Wet van Tsjechov / Chekhov’s Gun
Remove everything that has no relevance to the story. If you say in the first chapter that there is a rifle hanging on the wall, in the second or third chapter it absolutely must go off. If it’s not going to be fired, it shouldn’t be hanging there.
Kort gezegd: als je nadruk op iets legt, moet je op enig punt in het verhaal duidelijk maken waarom dit van belang was om te noemen.
Voorafschaduwing of niet?
Denk aan een bloeddorstig karakter of iemand die alleen ’s nachts actief is.
5 manieren om Chekhov’s Gun toe te passen:
- Leg nadruk op een belangrijk detail
Om misverstanden te voorkomen: niet elk voorwerp dat we in onze verhalen noemen, hoeft een cruciale rol te spelen in onze plots. Als je hoofdpersoon een kopje thee drinkt, hoeft later niet per se te blijken dat die thee vergiftigd was.
Het hangt er vooral vanaf hóé we dat voorwerp beschrijven. Is het gewoon een kopje thee dat er niet toe doet of leg je er extra nadruk op? Vergelijk maar eens:
Emily schonk een kop thee voor zichzelf in en ging tegenover Paul zitten.
Emily schonk een kop thee in. Een vreemde geur drong haar neus binnen. Ze boog zich naar haar beker en snoof. Had deze kruidenthee altijd al zo intens geroken?
In het tweede voorbeeld denk je als lezer: wat is er mis met die thee? In dat geval moeten we de thee daarom later (of direct) een rol laten spelen.
Zintuiglijke details zijn een ideale manier om extra aandacht op een element te vestigen. Je leest er meer over in de blog over Vertonen versus vertellen / Show, don’t tell.
- Noem alleen relevante karaktereigenschappen
Is het relevant voor jouw verhaal dat je hoofdpersoon als kind goed was in het vouwen van vliegtuigjes? Niet als die creativiteit en dat technisch inzicht in het heden totaal geen rol meer spelen. Wel als je hoofdpersoon inmiddels piloot is geworden, of als dat vliegtuigje iets anders symboliseerde, zoals een hunkering naar vrijheid.
Als we karakterprofielen voor onze personages creëren, verzamelen we vaak allerlei informatie die we nooit met de lezer zullen delen. Kies er daarom voor om alleen de details over hun verleden en karakter in je verhaal te benoemen die van belang zijn voor het plot.
- Maak gebruik van verrassingselementen
Misschien staat je hoofdpersoon net op het punt om aan een vriend van haar te vertellen dat ze stiekem al jaren verliefd op hem is. Ze kijkt hem aan en… BOEM, er rijdt iemand met zijn auto dwars door het raam de woonkamer binnen. Kans voorbij.
Wellicht blijkt later dat dit het laatste moment was waarop ze hem de waarheid had kunnen vertellen, omdat hij de dag daarna op reis gaat en onderweg verliefd wordt op een ander meisje. De auto heeft dus een rol gespeeld door de hoofdpersoon deze kans te ontnemen. Toch is dat volgens Tsjechovs begrippen niet genoeg.
Waarom vloog de auto bijvoorbeeld door het woonkamerraam? Wie was de bestuurder? Bij zo’n impactvolle gebeurtenis zul je er zeker nog wat langer over moeten uitweiden om het geloofwaardig en relevant te maken. Misschien wordt de hoofdpersoon uiteindelijk zelfs wel verliefd op de persoon in de auto.
- Houd rekening met de dramatische implicaties van details
Het principe heet natuurlijk niet voor niets ‘Chekhov’s Gun’. Met een geweer kan schade worden aangericht of zelfs een leven worden beëindigd. Dat is veel heftiger dan een bloem die aan de muur hangt.
Toch hoeft zo’n voorwerp dat ernstige consequenties kan hebben uiteindelijk niet altijd te worden ingezet voor de meest dramatische mogelijkheid. Een geweer kan ook nep blijken te zijn, omdat de eigenaar een acteur is en hij het relikwie van een filmset mee naar huis heeft genomen.
Speel dus gerust met het al dan niet waarmaken van de verwachtingen die dergelijke voorwerpen bij lezers opwekken.
- Verwijder onnodige details of zet ze in
Zoals we weten van het show, don’t tell-principe kunnen details bijdragen aan de levendigheid van een verhaal. Kies deze details alleen dus wel bewust. Controleer tijdens het herschrijven (of zelfs al tijdens het plotten) of er elementen in je verhaal zitten die onnodig de aandacht trekken. Valse aanwijzingen zijn prima om lezers op het verkeerde been te zetten, maar zorg dat je geen losse eindjes houdt.
Vind je toch een los eindje, een ‘gun’, kijk dan of je dit moet verwijderen of dat je het juist kunt gebruiken om een verrassende twist aan je verhaal te geven. Misschien heeft je schrijversbrein dit detail wel onderbewust toegevoegd omdat het al wist dat het later een rol kon gaan spelen.
Deel het in de besloten Facebookgroep van BackWords.
In het volgende deel van deze blogreeks over narratieve technieken: Leapfrogging in combinatie met cliffhangers!
