Hints geven:
Voorafschaduwing / Foreshadowing
Narratieve technieken - deel 3
In deze blogreeks over narratieve technieken komen aan bod:
Deel 1: Het begin ~ Ab ovo, in medias res of post rem
Deel 2: Tijd voor actie ~ De MacGuffin
Deel 3: Hints geven ~ Voorafschaduwing / Foreshadowing
Deel 4: Een dwaalspoor ~ De rode haring / red herring
Deel 5: Relevantie ~ Wet van Tsjechov / Chekhov’s Gun
Deel 6: Spanning ~ Leapfrogging in combinatie met cliffhangers
Deel 7: De druk opvoeren ~ Het tikkende klok-scenario / Ticking clock scenario
Deel 8: Het einde ~ Deus ex machina en eucatastrophe
Deel 9: Herkenbaarheid met een twist ~ Je laten inspireren door tropes
In deze blogreeks nemen we een aantal plottechnieken onder de loep. Welk effect kan het inzetten van deze technieken hebben op de lezer en zijn er ook technieken die je juist beter kunt vermijden?
Voorafschaduwing / Foreshadowing
Lezers die de hints oppikken, krijgen stiekem al aanwijzingen over wat er later zou kunnen gebeuren. Dit maakt foreshadowing een mooie manier om verwachtingen te scheppen bij lezers en spanning op te bouwen.
Typen voorafschaduwing
Voorafschaduwing kan worden ingezet in veel verschillende vormen. Een aantal van de grotere typen zijn:
- Rode haring / red herring
De rode haring of red herring is een techniek waarbij je lezers op een dwaalspoor probeert te zetten. In dit geval bestaat de foreshadowing dus uit valse aanwijzingen, zodat je niet al vanaf pagina 1 weet wie bijvoorbeeld de dader is.
- Wet van Tsjechov / Chekhov’s Gun
De Wet van Tsjechov gaat over het bewust kiezen van details. In deze wet wordt gesteld dat elk element in een verhaal relevant moet zijn. In het Engels heet dit principe ‘Chekhov’s Gun’, omdat het oorspronkelijke voorbeeld om dit te illustreren zegt dat wanneer er in hoofdstuk 1 een geweer aan de muur hangt, dit geweer later in het verhaal moet afgaan. Als dit niet het geval is, zou dat geweer daar niet moeten hangen.
Meer over dit type foreshadowing in deel 5 van deze blogreeks.
- Flashback en flashforward
Zoals we in het vorige deel van deze blogreeks al bespraken, kun je ervoor kiezen om je verhaal midden in de actie te laten beginnen. Dit betekent echter vaak dat de lezer bepaalde (veelal cruciale) informatie over bijvoorbeeld het verleden van de hoofdpersonen mist.
Om deze gaten in de kennis van de lezers op te vullen, zijn flashbacks perfect. Wat flashbacks voor lezers extra interessant maakt, is dat je als auteur de scènes uit het verleden natuurlijk bewust kiest. De informatie die je in deze scènes geeft, is daarom vaak een vorm van foreshadowing, aangezien je de aandacht van de lezer vestigt op iets dat later in het verhaal vermoedelijk een rol gaat spelen.
Ook de flashforward kan een leuke sneakpeek zijn om aan de lezer te laten weten wat zich in de toekomst van je verhaal gaat afspelen.
- Profetie en dromen
Een duidelijke vorm van voorafschaduwing is profetie. Een waarzegger, eeuwenoud boek of ander voorwerp of personage doet een voorspelling over de toekomst van de protagonist of zijn geliefden. Of deze positieve dan wel negatieve uitspraak uiteindelijk uitkomt of klinkklare onzin blijkt te zijn, zorgt meteen voor spanning.
Ook dromen van personages zijn een populaire plek om aanwijzingen in te verwerken. Ze bouwen anticipatie op bij de lezer over wat er te gebeuren staat. Uiteraard kan ook hier stiekem sprake zijn van een rode haring.
- Symbolische voorafschaduwing
De hints die je door middel van foreshadowing in je verhaal verwerkt, hoeven niet altijd groots en meeslepend te zijn. Soms is het juist fijn om alleen op subtiele wijze de sfeer te beïnvloeden. Denk aan tekenen van naderend onheil, zoals een lekke band, een wekker die niet afgaat of het weer dat plotseling omslaat.
Enkele andere voorbeelden: de zon komt tevoorschijn aan het eind van een druilerige dag (iets positiefs staat te gebeuren), een bloem verwelkt (een voorspeller van de dood) of ’s avonds begint plotseling een raam te klapperen (gevaar ligt op de loer).
In welke verhaalonderdelen kun je foreshadowing verwerken?
Foreshadowing kan eigenlijk overal in je verhaal worden verwerkt: in beschrijvingen van het weer, dialogen, een voorwerp dat je terloops noemt, een locatie die later belangrijk blijkt te zijn. Zelfs een hoofdstuktitel kan een manier zijn om te hinten naar wat er komen gaat.
Wanneer je zo’n hint verwerkt in een dialoog, kun je ervoor kiezen gebruik te maken van subtekst. Dit betekent dat je een personage niet letterlijk laat uitspreken wat hij/zij bedoelt, je wekt slechts de suggestie. Bijvoorbeeld door middel van dubbelzinnigheid.
Een voordeel van foreshadowing kan zijn dat je zelfs abnormale gebeurtenissen geloofwaardiger maakt. De lezer is immers op voorhand alvast mentaal voorbereid dat er iets groots, gevaarlijks of bizars aan zat te komen.
Deel het in de besloten Facebookgroep van BackWords.
In het volgende deel van deze blogreeks over narratieve technieken: De rode haring / red herring!
