10 typen succesvolle verhalen
Dit zijn hun belangrijkste ingrediënten
Onder de loep:
Jessica Brody - Save the Cat! Writes a Novel
Wat voor soort verhaal wil je met jouw boek vertellen?
Wordt het een avontuur waarin de held de bekende kwellingen van het leven moet trotseren, probeert ze een mysterie op te lossen of neemt ze het als underdog op tegen een grootmacht?
Het klinkt misschien onorigineel, maar de succesvolste verhalen die we kennen, zijn vrijwel allemaal in te delen in een van de 10 categorieën of verhaaltypen die het boek ‘Save the Cat! Writes a Novel’ onderscheidt.
In deze blog nemen we ze onder de loep en kijken we wat hun belangrijkste ingrediënten zijn.
Van transformatie tot centraal thema
Het boek ‘Save the Cat! Writes a Novel’ leerde ons al dat plot, structuur en karaktertransformatie de heilige drie-eenheid vormen van een verhaal. Ook hielp auteur Jessica Brody ons met de kwestie hoe we de juiste held voor ons verhaal kunnen kiezen.
De tip waar we het deze keer over gaan hebben, heeft te maken met drie vragen die je aan jezelf zou kunnen stellen:
- Wat voor soort verhaal wil ik met mijn boek vertellen?
- Wat voor type transformatie ondergaat mijn held?
- Welk centrale thema of welke vraag wil ik in mijn verhaal behandelen?
Misschien ben je iemand die het liefst op gevoel schrijft, die zonder plan achter de laptop gaat zitten. Wie weet kom je er pas achteraf achter wat de antwoorden op deze vragen waren.
Hou je van iets meer houvast om jezelf op weg te helpen, wellicht slechts tijdens de brainstormfase, neem dan vooral eens een of meerdere van bovenstaande vragen onder de loep en laat je erdoor inspireren.
10 typen succesvolle verhalen
10 succesvolle verhaaltypen, dat wekt misschien een beetje de indruk dat er een magische formule is waarmee je in een handomdraai een bestseller kunt schrijven. Gelukkig is niets minder waar. Hoe je invulling geeft aan een verhaal hangt helemaal van jou en je eigen schrijfstijl af.
Tegelijkertijd klinkt het bestaan van zulke categorieën heel onorigineel. En ik ga eerlijk zijn: dat is het ook. Als je iets had willen schrijven dat uniek is, had je een paar eeuwen geleden geboren moeten worden. Er is nu eenmaal maar een beperkt aanbod aan thematiek dat we als schrijvers op onze verhalen kunnen loslaten.
Laat dat je echter niet tegenhouden. Originaliteit zou niet je doel moeten zijn. Wat je wel kunt nastreven, is een frisse blik op een bekend probleem. Maak je eigen versie van een vertrouwd verhaaltype.
Want hoe je het ook wendt of keert: boeken in de 10 verhaalcategorieën die we hieronder gaan bekijken, blijken aan te slaan bij lezers. De terugkerende elementen en patronen raken ons en zetten ons aan het denken. Daarom kan het naar mijn mening geen kwaad om ons eens in deze verhaaltypen te verdiepen.
De 10 typen succesvolle verhalen die ‘Save the Cat! Writes a Novel’ onderscheidt, zijn:
1. Whydunit
Een mysterie moet worden opgelost door een held (die wel of geen detective is), waarbij iets schokkends wordt onthuld over de donkere kant van de menselijke natuur.
Belangrijkste ingrediënten:
- Een detective: een professional of amateur
- Een geheim: de sleutel om het mysterie op te lossen
- Een duistere wending: de held breekt de regels (die van haarzelf of de maatschappij) tijdens het achterhalen van het geheim of de waarheid
Voorbeelden:
- ‘And Then There Were None’ – Agatha Christie
- ‘The Cuckoo’s Calling’ – Robert Galbraith
- ‘The Da Vinci Code’ – Dan Brown
- ‘The Girl on the Train’ – Paula Hawkins
2. Overgangsrituelen
Een held moet de pijn en kwellingen doorstaan van de veelvoorkomende uitdagingen van het leven (de dood, van elkaar gescheiden worden of echtscheiden, verlies, verslaving, coming of age, etc.).
Belangrijkste ingrediënten:
- Een levensprobleem: een universele uitdaging die vaak voortkomt uit het feit dat je leeft (puberteit, adolescentie, midlifecrisis, de dood, etc.)
- Een verkeerde manier om het probleem aan te pakken: de held is er nog niet klaar voor om de uitdaging aan te gaan, maar geeft de voorkeur aan het vermijden van de pijn
- Acceptatie van de harde waarheid: de daadwerkelijke oplossing van het probleem gaat meestal gepaard met het inzicht dat de held zelf zal moeten veranderen en niet het leven
Voorbeelden:
- ‘About a Boy’ – Nick Hornby
- ‘The Kite Runner’ – Khaled Hosseini
- ‘Emma’ – Jane Austen
- ‘The Perks of Being a Wallflower’ – Stephen Chbosky
3. Geïnstitutionaliseerd
Een held komt binnen bij (of maakt al deel uit van) een bepaalde groep, een instituut, instelling of familie en moet beslissen of zij zich hierbij wil aansluiten, eruit wil ontsnappen of deze groep wil vernietigen.
Belangrijkste ingrediënten:
- Een groep: een familie, organisatie, bedrijf, community of kwestie die uniek en interessant is
- Een keuze: een aanhoudend conflict tussen de held (een outsider of rebelse insider) en de bedrijfsman (een personage dat het instituut of systeem belichaamt), waarbij het meestal draait om de vraag of de outsider zich wel of niet zal aansluiten, of de rebelse insider zal blijven of niet
- Een offer dat tot een van drie mogelijke eindes leidt: de held sluit zich aan bij de groep, vernietigt deze of ontsnapt eraan (inclusief zelfmoord)
Voorbeelden:
- ‘The Handmaid’s Tale’ – Margaret Atwood
- ‘The Hunger Games 2: Catching Fire’ – Suzanne Collins
- ‘The Great Gatsby’ – F. Scott Fitzgerald
- ‘1984’ – George Orwell
4. Superheld
Een uitzonderlijke held bevindt zich in een gewone wereld en moet in het reine komen met het feit dat zij speciaal is, of voorbestemd is voor grootse dingen.
Belangrijkste ingrediënten:
- Een kracht: geschonken aan de held; kan ook een missie zijn om goed te zijn of doen
- Een aartsvijand: een personage dat de held dwarsboomt en een vergelijkbare of zelfs grotere kracht bezit, maar tegelijkertijd iemand is die een zelfgemaakte versie van de held is en niet het geloof bezit om echt de uitverkorene te zijn
- Een vloek: die de held moet overwinnen (of waar zij aan bezwijkt) als prijs voor wie ze is en waardoor wij normale stervelingen onszelf in de held herkennen
Voorbeelden:
- ‘Harry Potter and the Philosopher’s Stone’ – J.K. Rowling
- ‘The Hunger Games 3: Mockingjay’ – Suzanne Collins
- ‘Matilda’ – Roald Dahl
- ‘Peter Pan’ – J.M. Barrie
5. Dude met een probleem
Een onschuldige, gewone held bevindt zich plotseling middenin uitzonderlijke omstandigheden en moet de uitdaging aangaan.
Belangrijkste ingrediënten:
- Een onschuldige held: iemand die ergens bij betrokken raakt zonder erom gevraagd te hebben, maar toch de vaardigheden blijkt te bezitten om het probleem op te lossen
- Een plotselinge gebeurtenis: een voorval dat de onschuldige held(en) het probleem in duwt
- Een strijd om leven en dood: een conflict dat het bestaan van een individu, groep of maatschappij bedreigt
Voorbeelden:
- ‘The Big Friendly Giant’ – Roald Dahl
- ‘The Hunger Games’ – Suzanne Collins
- ‘Misery’ – Stephen King
- ‘The Firm’ – John Grisham
6. Zegenvierende dwaas
Een onderschatte underdog-held neemt het op tegen een instelling en blijkt een verborgen waarde te zijn voor de maatschappij.
Belangrijkste ingrediënten:
- Een dwaas: iemand wier onschuld haar kracht is en wier vriendelijke gedrag ervoor zorgt dat ze waarschijnlijk wordt genegeerd door iedereen behalve een jaloerse insider
- Een gevestigde orde: de mensen of groep tegen wie de dwaas het moet opnemen, binnen haar eigen omgeving of nadat ze in een nieuwe omgeving terecht is gekomen waar ze zich niet (direct) thuis voelt
- Een verandering: een metamorfose waarbij de dwaas iemand anders of iets anders wordt, vaak inclusief een naamsverandering die per ongeluk of als vermomming is aangenomen
Voorbeelden:
- Bridget Jones’s Diary – Helen Fielding
- ‘Jane Eyre’ – Charlotte Brontë
- ‘Oliver Twist’ – Charles Dickens
- ‘The Princess Diaries’ – Meg Cabot
7. Maatjes-liefde
Een held ondergaat een transformatie door een ontmoeting met iemand anders. Bijvoorbeeld: verhalen over geliefden, vriendschap en huisdieren.
Belangrijkste ingrediënten:
- Een incomplete held: iemand die iets mist (fysiek, ethisch of spiritueel) om zich compleet te voelen
- Een tegenhanger: iemand die een aanvulling vormt op het gevoel compleet te zijn, of die kwaliteiten bezit die de held nodig heeft
- Een complicatie: een obstakel, zoals een misverstand, een persoonlijk of ethisch standpunt, een fysieke of emotionele uitdaging, een historische gebeurtenis, afkeuring door de maatschappij of een ander conflict dat ervoor zorgt dat de twee maatjes uit elkaar worden gedreven, maar ook naar elkaar toe worden getrokken
Voorbeelden:
- ‘Me Before You’ – Jojo Moyes
- ‘Pride and Prejudice’ – Jane Austen
- ‘Wuthering Heights’ – Emily Brontë
- ‘The Fault in Our Stars’ – John Green
8. Uit de fles
Een gewone held wordt tijdelijk aangeraakt door magie, meestal doordat er een wens in vervulling is gegaan of er een vloek is uitgesproken, waarbij de held een belangrijke les leert om het beste van haar nieuwe realiteit te maken.
Belangrijkste ingrediënten:
- Een held die de magie verdient: een underdog of juist een waardige ontvanger van wie het duidelijk is dat zij deze specifieke bovennatuurlijke kracht nodig heeft
- Een toverspreuk of vleugje magie: zorg ervoor dat zoiets onlogisch als magie aan logische regels voldoet, ongeacht de manier waarop de magie tot stand komt (via een persoon, plek, ding of iets anders), zodat je het vertrouwen van de lezer niet beschaamt
- Een les: hetgeen de held leert van deze magie en hoe zij uiteindelijk op de juiste manier (zonder magie) voor een oplossing zorgt
Voorbeelden:
- ‘Mary Poppins’ – P.L. Travers
- ‘1Q84’ – Haruki Murakami
- ‘A Christmas Carol’ – Charles Dickens
- ‘The Picture of Dorian Gray’ – Oscar Wilde
9. Het gulden vlies
Een held (of groep) gaat op reis, op zoek naar iets specifieks, waarbij ze uiteindelijk iets anders vindt, namelijk zichzelf.
Belangrijkste ingrediënten:
- Een weg: het maakt niet uit of deze route oceanen, kilometers en/of veel tijd omspant (of alleen de straat waar je held woont), zolang de weg maar past bij de groei en de voortgang van het verhaal
- Een team of maatje: iemand die de held vergezelt tijdens haar tocht en meestal de dingen vertegenwoordigt die de held mist: vaardigheden, ervaring of haar houding ten opzichte van iets
- Een prijs: iets primairs waarnaar wordt gezocht: weer veilig thuiskomen, een schat veiligstellen, vrijheid, een belangrijke bestemming bereiken of een geboorterecht verkrijgen
Voorbeelden:
- ‘The Canterbury Tales’ – Chaucer
- ‘Alice’s Adventures in Wonderland’ – Lewis Carroll
- ‘The Adventures of Huckleberry Finn’ – Mark Twain
- ‘The Fellowship of the Ring’ – J.R.R. Tolkien
10. Monster in huis
Een held (of groep helden) moet een of ander monster overwinnen (bovennatuurlijk of niet), in een gesloten setting (of beperkte omstandigheden), en meestal is een van de aanwezigen verantwoordelijk voor het opdoemen van het monster.
Belangrijkste ingrediënten:
- Een monster: een wezen met bovennatuurlijke krachten dat in de kern kwaadaardig is
- Een huis: een omheinde ruimte, zoals een letterlijk huis, een volledig dorp of de hele wereld
- Een zonde: degene die schuldig is aan het binnenlaten van het monster (of het binnendringen van het territorium van het monster) heeft gezorgd voor een overtreding (dit kan ook onwetendheid zijn) die vaak te maken heeft met het thema waarover de held moet leren
Voorbeelden:
- ‘Frankenstein’ – Mary Shelley
- ‘The Shining’ – Stephen King
- ‘The Silence of the Lambs’ – Thomas Harris
- ‘Jurassic Park’ – Michael Crichton
Wellicht ben je inmiddels verward overeind gesprongen om te roepen dat jouw verhaal onder meerdere verhaaltypen valt. Wees gerust, dat is helemaal oké. Het gaat er niet om dat je voor één categorie kiest en daar nooit meer van afwijkt.
Deze verhaaltypen zijn er om je op weg te helpen, niet om je dwars te zitten. Sterker nog, ze kunnen gedurende de reis van jouw verhaal veranderen.
Zo begon mijn boek ‘Fatale keuzes’ ooit (zonder dat ik het wist) als een verhaal over Maatjes-liefde: de hoofdpersoon ontmoette iemand op wie ze hoteldebotel werd, een verboden liefde. Daarna ontwikkelde het zich meer tot een Dude met een probleem (een student die in een dramatische situatie terechtkomt), om tenslotte uit te komen bij de Whydunit, aangezien ze haar eigen donkere kant ontdekt.
Geniet dus vooral van deze hele ontdekkingstocht waarbij je jouw verhaal stukje bij beetje vorm krijgt.
Onder welke verhaalcategorie valt jouw huidige manuscript? Deel het met ons in de besloten Facebookgroep van BackWords.
