Hoe schrijf je een boek?

10 aanknopingspunten om je op weg te helpen

Hoe schrijf je een boek? Dagblad Trouw beweerde in 2007 dat Nederland behalve een miljoen hobbyschrijvers ook nog eens 1,5 miljoen aanstaande auteurs telt: mensen die nu nog niet schrijven, maar dat wel zouden willen doen.

Hoewel bij nader inzien bleek dat slechts 60.000 van die hobbyschrijvers van schrijven ook echt hun beroep zouden willen maken, is dat toch meer dan een Johan Cruijff Arena vol verhalenvertellers die zich op enig moment zullen afvragen: hoe moet ik die schrijfwens nou toch aanvliegen?

Waar te beginnen?

De eerste quote die me te binnen schiet als ik de vraag ‘hoe schrijf je een boek’ hoor, is die van W. Somerset Maugham:

‘There are 3 rules to writing a novel.
Unfortunately, no one knows what they are.’

Hoewel jij daar geen stap verder mee komt, ben ik bang dat er helaas een kern van waarheid in zit. Een boek schrijven is niet iets waarbij je een paar ingrediënten koopt, alles door elkaar mengt en een half uur later een prachtig, award-winnend baksel uit de oven haalt.
Wat voor de ene schrijver werkt, is voor de ander een hel. Iemand die beweert dat hij het magische bestsellerrecept gevonden heeft, zou ik dan ook met enige scepsis tegemoet treden.
Ga je me dan echt geen houvast geven, zul je misschien denken.
Natuurlijk wel! Ik zou wel de laatste zijn die jou wil ontmoedigen bij jouw avontuur naar een afgerond verhaal waar je trots op bent.

Ik zou zeggen: begin allereerst met het verbannen van deze 7 schrijfmythen. Wij schrijvers hebben al genoeg aan ons hoofd zonder ook onszelf nog eens aan het twijfelen te brengen met onwaarheden als ‘echte schrijvers wachten met schrijven tot ze inspiratie hebben’.

Hoe schrijf je een boek? Let's go!

Stappenplan 'Hoe schrijf je een boek?'

Om je toch enigszins op gang te helpen met het schrijven van je boek, geef ik je de volgende aanknopingspunten:

Stap 1: Stop met uitstelgedrag

Het klinkt heel cliché en heel cru, maar het is waar: je leeft maar één keer. Hoe vaak hoor je niet dat mensen hun pensioen net niet halen? Natuurlijk wens ik je een lang en gelukkig leven, maar we mogen er niet van uitgaan dat we allemaal 100 worden.

Stop dus met uitstellen en neem jouw schrijfwens serieus.

Hoe dan?

  • Begin! Elk woord dat je vandaag op papier zet, had je gister nog niet.
  • Bedenk wat de échte reden is dat het je tot nu toe nog niet gelukt is een boek te schrijven. Is het onzekerheid over je eigen schrijfkwaliteiten? Schaamte om aan de buitenwereld en jezelf toe te geven dat je soms liever zou willen schrijven dan naar een feestje gaan? Gebrek aan motivatie, discipline, inspiratie?
  • Stel je voor hoe je je zou voelen als je hardop kunt zeggen dat je een volledige scène geschreven hebt, een plot bedacht, een hoofdstuk afgerond, de eerste versie van je manuscript geschreven! 💪

‘Ultimately, wouldn’t you rather be the person who actually finished the project you’re dreaming about, rather than the one who talks about ‘always having wanted to’?’

~ J.K. Rowling

Stap 2: Maak van schrijven een prioriteit

Is een boek schrijven iets wat je écht heel graag wilt? Zorg dan dat je van schrijven een prioriteit maakt. Het is heel makkelijk om van alles en nog wat in je leven de schuld te geven van het feit dat jij nu nog niet schrijft. Maar je bent er zelf bij. Het huishouden, je werk, je gezin, Netflix; natuurlijk hebben ze allemaal aandacht nodig, maar betekent dat dat jouw schrijfwens niet belangrijk is?

Hoe dan?

  • Plan schrijftijd in zoals je ook andere activiteiten inplant (bijv. door een ‘als… dan-situatie’ te creëren). Als je alleen schrijft wanneer het toevallig zo uitkomt, zal die roman waarschijnlijk lang op zich laten wachten.
  • Laat ook eventuele gezinsleden weten wanneer je jezelf opsluit om te schrijven, zodat ze je niet voor ieder wissewasje komen storen.
  • Ben je bang dat je thuis te veel wordt afgeleid? Ga naar een café of de bibliotheek zodat jouw boek alle aandacht krijgt die het verdient.

‘If you want to do something new, you have to stop doing something old.’

~ Peter Drucker

Stap 3: Kweek zitvlees, m.a.w.: discipline

De eerste schrijver die het gelukt is om zonder discipline een boek te schrijven, mag zich bij mij melden en vertellen hoe hij dat gedaan heeft. (Tenzij hij een BN’er is die stiekem een ghostwriter heeft.)
Je kunt nog zo lang over je verhaal nadenken, research doen naar onderwerp XYZ, je personages leren kennen door The Sims te spelen, of tv-series kijken in jouw favoriete genre, zolang je niet gaat zitten om die vingers op een toetsenbord te zetten of die pen op papier, zal er niets gebeuren.
Hoe je het ook wendt of keert: schrijven is hard werken. Of zoals ze zeggen: het schrijversleven gaat vaker over transpiratie dan over inspiratie.

Soms zul je moeten schrijven terwijl je geen muze op je schouder hebt zitten. Als het voelt alsof je niet vooruitkomt. Staat die gedachte je tegen? Dan is het misschien tijd om een andere hobby te zoeken. Of een ghostwriter. 😉

Hoe dan?

  • Zorg voor een schrijfplek zonder afleiding: geen internet, mobiele telefoon of gezinsleden die je kunnen storen.
  • Maak een schrijfschema om jezelf een doel te geven qua aantal woorden, schrijftijd of aantal scènes maar zorg wel dat het haalbaar blijft.
  • Beloon jezelf. Na een geslaagde schrijfsessie mag je jezelf echt wel trakteren op zo’n lekkere muffin of een aflevering van je favoriete serie.

‘Be ruthless about protecting writing days (…). Guard the time allotted to writing as a Hungarian Horntail guards its firstborn egg.’

~ J.K. Rowling

Stap 4: Geef Gun jezelf een stok achter de deur

Weet je van jezelf dat discipline niet jouw sterkste punt is? Allereerst: gefeliciteerd dat je dat durft toe te geven! Zelfkennis is de eerste stap om daar iets aan te doen.

Wil je toch een boek schrijven maar weet je niet hoe je dat in je eentje voor elkaar gaat krijgen? Gun jezelf dan een extra zetje om op gang te blijven.

Hoe dan?

  • Vertel vrienden en familie wat je van plan bent. Ja, dat is super eng, want dan gaan ze je iedere keer als ze je zien vragen hoe het ervoor staat met je boek. Maar het geeft je ook een extra reden om door te gaan met schrijven zodat je hen de volgende keer iets positiefs te vertellen hebt.
  • Doe mee aan NaNoWriMo, oftewel: National Novel Writing Month. Is het november, dan kun je jezelf echt tot het uiterste drijven door 50.000 woorden te schrijven in 30 dagen. Ja, dat is 1.667 woorden per dag. Maar dan weet je wel zeker dat je aan het eind van de maand echt op weg bent met je boek. Ik kan uit ervaring zeggen dat NaNoWriMo behalve verschrikkelijk zwaar ook ontzettend tof is!
  • Leg contact met andere schrijvers. Natuurlijk is de daadwerkelijke activiteit van het schrijven een eenzame bezigheid. Dit geeft je des te meer reden om je in schrijfvrije uren te kunnen uiten bij gelijkgestemden. Mensen die begrijpen dat het schrijversleven niet altijd over rozen gaat, die je helpen als je vastzit en die er voor je zijn om je schrijfoverwinningen met je te vieren. Ken je geen andere schrijvers? Kom dan bij de besloten Facebookgroep van BackWords.
  • Volg een schrijfcursus. Met deze ultieme stok achter de deur gun je jezelf naast een vliegende schrijfstart ook de handvatten om een kunststukje te leveren waar je later trots op bent.

‘If you wait until you feel 100% ready, you will be waiting the rest of your life. Sometimes you just have to get up and go for it.’

~ Marc & Angel

Keep it cool

Stap 5: Schrijven is schrappen

Te veel perfectionisten zoals ik doen er jaren over om de eerste versie van hun manuscript af te ronden omdat ze zich te druk maken over mooie zinsconstructies en het schrappen van overbodigheden.
Stop daarmee. Voor nu in ieder geval. Tijdens het herschrijven zul je een groot deel van je tijd kwijt zijn aan het verwijderen van zinnen, alinea’s of hele hoofdstukken, het omgooien van de structuur en het nog geloofwaardiger maken van je personages.

Het vinden van de perfecte woorden is echter niet het doel tijdens de eerste versie.

Hoe dan?

  • Geef dat kritische stemmetje in je hoofd geen zeggenschap tot tijdens het herschrijven.
  • Zorg er eerst maar eens voor dat de essentie van je verhaal op papier komt. Dat je hoofd- en subplots zich ontwikkelen tot een volledig verhaal.

‘The first draft of anything is shit.’

~ Ernest Hemingway

Stap 6: Plot je plots

En dat brengt me bij de plots, de verhaallijnen die de ruggengraat van jouw boek vormen. Zonder plot uiteraard geen boek.
Voor beginnende schrijvers is het verleidelijk om steeds opnieuw met verhaalideeën aan de slag te gaan en er dan na een paar hoofdstukken achter te komen dat je niet uitgebreid genoeg hebt nagedacht om er een volledig verhaal van te maken. Of je te realiseren dat je eigenlijk überhaupt niet echt weet in welke richting je onderweg bent.
Natuurlijk is het altijd goed voor je schrijfspieren om bezig te blijven, maar ik kan me voorstellen dat je er na een paar mislukte pogingen juist moedeloos van wordt.
Hoewel sommige schrijvers meer pantsers zijn dan plotters, zou ik het zeker als je snel vastzit aanraden om niet geheel planloos van start te gaan.
Zelf had ik bij mijn boek ‘De andere kant’ (inmiddels ‘Fatale keuzes’) de eerste jaren geen idee waar ik mee bezig was, maar zodra ik de moeite nam de grote lijnen van mijn plot uit te werken, schoot het opeens een stuk beter op met de eerste versie.

Hoe dan?

  • Ga brainstormen: hoe zouden je verhaallijnen zich kunnen ontwikkelen? Wat is het mooiste, ergste, spannendste, meest absurde dat zou kunnen gebeuren?
  • Maak een spinassociatie of mindmap: schrijf in het midden van een vel papier een belangrijk onderwerp m.b.t. jouw verhaal en schrijf daar omheen alle trefwoorden die in je opkomen.
  • Bedenk je wat de hoofdverhaallijn wordt en welke verhaallijnen geschikter zijn ter ondersteuning.

‘If there’s a book that you want to read, but it hasn’t been written yet, then you must write it.’

~ Toni Morrison

Stap 7: Bepaal je genre en doelgroep

Ik geef toe: dit kan lastig zijn en het is zeker niet mijn favoriete onderdeel. Het zou me dan ook niet verbazen als je eerste reactie is: ‘weet ik veel’, ‘ik schrijf gewoon voor mezelf’ of juist ‘iedereen mag het lezen’.

Hoewel jij zelf jouw eigen belangrijkste lezer bent, is het – zeker als je ooit nog eens uitgegeven wilt worden – toch geen slecht idee om hier alvast over na te denken. Al is het alleen maar om jezelf op weg te helpen.

Hoe dan?

  • Je kunt het idee voor je verhaal duidelijker maken voor jezelf door dieper het genre in te duiken. Bijvoorbeeld:

    Ik wil een thriller schrijven > een politieke thriller > een thriller over een complottheorie > een thriller waarin een vermoorde curator van het Louvre onderdeel blijkt te zijn van een geheim genootschap dat een historisch geheim bewaakt (- helaas, je zult nog even verder moeten brainstormen, want dit boek bestaat al: De Da Vinci Code van Dan Brown).
  • Bovendien kun je daarna een hele berg boeken uit de bieb halen om te kijken hoe andere schrijvers binnen dat genre het aanpakken. Wat vind je wel en niet goed aan hun werk? Wat zou jij anders doen?

‘We do not see things as they are. We see things as we are.’

~ Anaïs Nin

Stap 8: Geef niet op

Nee, schrijven is niet altijd leuk. En nee, schrijven is niet altijd makkelijk.
Soms zit je een uur op een zin te kauwen en besluit je hem uiteindelijk maar weg te rochelen. Of je kijkt de volgende dag naar een hoofdstuk en komt erachter dat die beter ook maar helemaal verwijderd kan worden.
Toch zal dit je mantra moeten worden: geef de schrijfmoed niet op!
Herhaal het voor jezelf. Vraag je partner of huisgenoot het voor je te herhalen. Schrijf het op een post-it en hang het op de spiegel.

Oké, dat is misschien makkelijker gezegd dan gedaan. Maar als je al zover gekomen bent met het lezen van deze blog, laat de volgende tips dan ook nog even tot je doordringen.

Hoe dan?

  • Een van de speltips van Holland Casino was ooit: ‘weet wanneer je moet stoppen’. Stop je schrijfsessie op een moment dat je nog inspiratie hebt en niet pas als je vastzit. Zo voorkom je dat je wanneer je weer verder gaat, niet op gang komt.
  • Zit je toch vast, begin je schrijfsessie dan met een paar minuten freewriten. Oftewel: zet de kookwekker of het alarm op je mobiele telefoon op een X-aantal minuten en blijf schrijven tot de tijd om is. Het gaat er niet om volzinnen op papier te zetten, het helpt je vooral op gang.
  • Houd de eisen die je aan jezelf stelt in bedwang. Een boek schrijven is geen sprint maar een marathon. Gun jezelf af en toe rust zodat je daarna weer vol frisse moed aan de slag kan.
  • Houd je verwachtingen in bedwang. Verwacht niet meteen een bestseller te schrijven of überhaupt een uitgever te vinden. Niet ieder boek dat goed is, wordt uitgegeven terwijl er soms boeken worden uitgegeven die niet goed zijn.

‘Perseverance is absolutely essential, not just to produce all those words, but to survive rejection and criticism.’

~ J.K. Rowling

Stap 9: Download mijn gratis e-book 'In 5 stappen vooruit! Voor vastgelopen verhalenvertellers'

Ben je er na bovenstaande handvatten nog niet zeker van dat het je gaat lukken? Geef jezelf dan nog een zetje in de juiste richting met mijn e-book ‘In 5 stappen vooruit! Voor vastgelopen verhalenvertellers’.

Hoe dan?

‘You can’t wait for inspiration. You have to go after it with a club.’

~ Jack London

Stap 10: Doe mee met de 7-daagse #WieSchrijftDieBlijft challenge

Ben je er klaar voor om jouw schrijversleven serieus te nemen? Doe dan mee met de gratis #WieSchrijftDieBlijft-challenge en ontvang 7 dagen lang iedere ochtend een uitdagende schrijfopdracht in jouw mailbox om je schrijfspieren los te maken. Van openingszin tot conflict, alle belangrijke aspecten van het schrijven komen aan bod.

Al meer dan 2.800 verhalenvertellers gingen je voor.

Hoe dan?

‘Password must contain a capital letter, a number, a plot, a protagonist with some character development, and a surprise ending.’

~ John Green

Kortom: hoe schrijf je een boek?

Door nu meteen te stoppen met surfen en hupsakee, aan de slag te gaan! 😊

Scroll naar boven