'Zij schrijft veel beter dan ik'
Jezelf vergelijken met anderen hoeft niet negatief te zijn
Het zit in ons als mens: we zien een situatie en we vergelijken deze met die van onszelf. We constateren dat een concullega uit het niets een uitgever lijkt te hebben gevonden, een boekvertaling in de wacht heeft gesleept of zelfs een bestseller heeft geschreven.
Voor we het ons goed en wel realiseren, moeten we stiekem toegeven dat we jaloers zijn. Omdat jezelf vergelijken met anderen je in een negatieve spiraal kan trekken (terwijl dat helemaal niet nodig is), gaan we in deze blog bekijken hoe we die aandrang kunnen omzetten in iets positiefs.
Onszelf vergelijken met anderen: het zit in onze aard
Herken je een of meerdere van onderstaande gedachten:
- Hoe kan het dat zij al X boeken heeft geschreven, terwijl ik nog steeds mijn eerste verhaal niet afheb?
- Zij is veel beter dan ik, ze heeft al X schrijfwedstrijden gewonnen.
- Haar personages zijn veel realistischer dan die van mij.
- Waarom heeft zij wel een uitgever en ik niet?
- Zij schrijft wel X woorden per uur, hoe dan?!
- Mijn plots zitten nooit zo goed in elkaar als die van haar.
- Waarom wordt haar boek wel vertaald en dat van mij niet?
Het zit in onze aard: we krijgen nieuwe informatie en we vergelijken deze met wat we al weten. Aangezien we over onszelf waarschijnlijk de meeste kennis hebben, is het niet meer dan normaal dat we onszelf ook als eerste ijkpunt nemen. Helemaal als het over een onderwerp gaat waar we interesse in hebben, zoals in ons geval het schrijven van een boek.
Helaas voor ons zullen we die neiging vermoedelijk nooit helemaal kunnen uitschakelen. Daarom kunnen we er maar beter het beste van maken. Bijvoorbeeld door ons bewust te worden van de gedachten die uit die vergelijkingen voortkomen én de manier waarop we daarmee omgaan.
Negatieve vergelijkingen met anderen
Met vergelijken op zichzelf is niet per se iets mis. Het probleem is echter dat we er een handje van hebben om onszelf te vergelijken met mensen die al verder zijn dan wij.
We zijn onder de indruk van iemands derde boek, terwijl we zelf pas met ons eerste manuscript bezig zijn, waarna we onze eigen schrijfkwaliteiten opeens een stuk minder goed vinden. Of we zijn trots dat het gelukt is om afgelopen jaar een heel boek te schrijven, tot we horen dat een collega wel twintig verschillende schrijfprojecten heeft voltooid.
Laten we daarom allereerst Jon Acuffs advies ter harte nemen:
‘Don’t compare your beginning to someone else’s middle, or your middle to someone else’s end.’
Zeg gedag tegen jaloezie
Wanneer we onszelf vergelijken met iemand die al heeft wat wij graag zouden willen hebben, ligt jaloezie op de loer. Onze innerlijke saboteur maakt ons onzeker en neemt het die ander bijna kwalijk dat het hem/haar wel is gelukt om ónze droom werkelijkheid te laten worden.
Joanna Penn wijst ons er in het boek ‘The Successful Author Mindset’ op waarom dit een verkeerde manier van denken is:
This is a poverty mindset, the thought that there are only a certain number of readers or amount of money in the world and that one author’s success takes away our own potential future.
But that’s not true.
Kortom: dat een ander succes heeft, betekent niet dat jij niet óók succes kunt hebben!
Natuurlijk, als je allebei genomineerd bent voor dezelfde prijs ben je op dat moment even elkaars concurrent, maar als een schrijfmaatje een boekcontract krijgt aangeboden, betekent dat niet dat jij nooit van je leven meer een boekcontract aangeboden kunt krijgen. Als een lezer haar boek leest en er plezier aan beleeft, betekent dat niet dat diezelfde lezer jouw boek nooit een kans zal geven, of dat zij jouw boek slecht zal vinden. Op onze aarde is er geen maximum aan het toegestane aantal mooie boeken. 😉
Wees daarom blij voor je collega en de kansen die op haar pad komen. Lees haar werk en als het je aanspreekt, help haar dan om haar boeken te promoten. Wanneer je iemand afkraakt omdat je stiekem jaloers bent, maakt dat je geen gelukkigere schrijver (of mens) dan wanneer je vol trots meegeniet van iemand anders succes.
Vergelijk jezelf met jezelf: kijk hoe ver je al bent gekomen
In plaats van jezelf te vergelijken met anderen kun je er ook voor kiezen om de jij van vandaag te vergelijken met de jij van een jaar of nog langer geleden. Sta eens stil bij de groei die je zelf al hebt doorgemaakt.
Persoonlijk vind ik het vaak een beetje eng om teksten van mezelf terug te lezen, omdat ik bang ben dat ik bepaalde dingen nu anders zou aanpakken of formuleren, maar eigenlijk is dat een goed teken. Het betekent dat ik niet stil ben blijven staan, maar mezelf ben blijven ontwikkelen.
Een andere optie is om eens te kijken naar iemand die pas net is begonnen. Uit een onderzoek van de Duitse Thomas Mussweiler bleek dat studenten hun eigen sportiviteit hoger inschatten wanneer ze zich met de paus vergeleken, dan wanneer ze dat deden met topbasketballer Michael Jordan.
Ik weet zeker dat jouw schrijfkwaliteiten best meevallen als je ze zou vergelijken met die van je buurjongetje in groep 3. Alles is relatief, zullen we maar zeggen. 😉
Misschien valt het je op dat een pas net beginnende schrijver bepaalde zinnen vormgeeft op een manier zoals jij dat zelf een jaar geleden ook deed, maar waar je nu een andere voorkeur voor hebt.
Je begint niet meer al je zinnen met ‘zij deed dit en zij deed dat’, het valt je opeens op als iemand van vertelperspectief wisselt zonder een witregel toe te voegen of je hebt een manier gevonden om je personages geloofwaardiger te maken.
Dit soort vergelijkingen kunnen je zelfvertrouwen geven en je bewust maken hoe ver je al bent gekomen.
Vergelijk jezelf met anderen om jezelf te inspireren
Zelfs jezelf vergelijken met schrijvers tegen wie je opkijkt, hoeft geen probleem te zijn. In tegendeel. Het is een kans om van anderen te leren en te groeien. Bekijk die andere persoon eens als een mentor.
Laat je door hem/haar inspireren door bij jezelf na te gaan wat je zo goed vindt aan die ander. Wat bewonder je in hem/haar? Weet je wat hij/zij heeft gedaan om dit te bereiken? Is dit iets wat je jezelf kunt aanleren of moet je stiekem toegeven dat je iets wel knap vindt, maar dat het niet bij jou past?
Zo zou ik zelf heel graag zo snel willen kunnen schrijven als sommige van mijn collega’s, maar ik weet dat, als ik dat op dit moment zou proberen, het de kwaliteit niet ten goede zou komen. Daardoor zou ik juist meer tijd kwijt zijn aan het herschrijven dan nu. Wie weet dat het wanneer ik een meer ervaren schrijver ben vanzelf wel sneller gaat, maar op dit punt in mijn schrijfcarrière voel ik me er prettiger bij om wat meer de tijd te nemen voor mijn zinnen.
Zet jaloezie om in nieuwsgierigheid
Waar het eigenlijk op neerkomt, is dat we ervoor kunnen kiezen om jaloers te zijn of om nieuwsgierig te worden. Dat kan eng zijn, omdat we door al die succesvolle verhalen die we op sociale media zien soms twijfelen aan onszelf.
Maar zoals Edith Eger schreef in ‘Het geschenk’:
‘Nieuwsgierigheid is van levensbelang. Dat is wat ons in staat stelt risico’s te nemen.
Als we vol angst zitten, leven we in een verleden dat al heeft plaatsgevonden of in een toekomst die er nog niet is. Als we nieuwsgierig zijn, zijn we hier in het heden, zijn we enthousiast om te ontdekken wat er hierna gaat gebeuren.
Het is beter om een risico te nemen en te groeien, en dan misschien te mislukken, dan dat je gevangen blijft zitten zonder te weten hoe het had kunnen zijn.’
Motiverende vergelijkingen aka een schop onder je kont
Gebruik de aandrang om jezelf te vergelijken met anderen dus vooral als inspiratie én motivatie. Als je je erbij neerlegt dat die ander beter/sneller/succesvoller is, gebeurt er natuurlijk nooit iets.
In plaats daarvan zou je het succes van een ander als een schop onder je kont kunnen zien, als een reden om juist lekker door te gaan met oefenen. Want niemand wordt beter in schrijven door met zijn duimen te draaien. Of om nog maar een cliché te gebruiken: oefening baart kunst.
Kijk naar de dingen waar je nu nog niet tevreden over bent, om vervolgens te bedenken hoe je hiermee aan de slag kunt gaan. Lukt het je niet om van een kortverhaal een volledig boek te maken? Zoek dan tips hoe je je verhaallijnen kunt uitbreiden. Vind je je eigen personages te plat? Leer dan hoe je ze geloofwaardiger en gelaagder kunt maken.
Kortom: waar heb je zelf invloed op?
Deel het in de besloten Facebookgroep van BackWords.