Wat is een protagonist?
De protagonist, misschien wel de schrijfterm die in mijn blogs het vaakst voorkomt. Maar wie of wat is de protagonist eigenlijk, welke typen hoofdpersonen kunnen we onderscheiden en hoe kies je de juiste held voor jouw verhaal?
In deze blog vind je de belangrijkste informatie overzichtelijk op een rijtje én links naar blogs over protagonisten die verder de diepte in gaan.
Wat is een protagonist?
De protagonist van een verhaal is de hoofdpersoon, oftewel de hoofdrolspeler om wie een verhaal draait. Doorgaans is het vrij snel duidelijk wie de protagonist is wanneer je aan een nieuw boek begint, omdat dit meestal een van de eerste personages is die op het toneel verschijnt.
Toch is niet elke protagonist hetzelfde.
6 typen protagonisten
Hoewel de protagonist het belangrijkste personage is en vaak ‘de held’ van het verhaal wordt genoemd, hoeft haar gedrag niet altijd heldhaftig te zijn. Ze kan ook een anti-held zijn of zelfs een slechterik.
Daarnaast zou je verwachten dat we het avontuur door haar ogen beleven, maar zelfs dat hoeft niet altijd het geval te zijn. Bij een ondersteunende protagonist wordt het verhaal namelijk verteld vanuit een ander personage dan de persoon die de meeste actie meemaakt.
Lees in deze blog welke 6 typen protagonisten we kunnen onderscheiden: 6 typen protagonisten
Protagonist versus antagonist
De protagonist probeert gedurende het verhaal iets te bereiken. Zij heeft een doel en in plaats van fluitend de finishlijn over te wandelen, komt zij obstakels tegen. Vaak worden deze tegenslagen veroorzaakt door een of meerdere antagonisten.
Dit kan een individu zijn die het tegenovergestelde of juist hetzelfde wil bereiken als de protagonist, maar bijvoorbeeld ook de maatschappij als geheel of een natuurkracht.
Lees in deze blog hoe de protagonist en de antagonist zich tot elkaar kunnen verhouden: Protagonist versus antagonist
Dit hebben memorabele protagonisten met elkaar gemeen
Van Harry Potter tot Katniss Everdeen, sommige hoofdpersonen sluiten we voor altijd in ons hart. Ze zijn geloofwaardig, menselijk en toch memorabel.
Vaak komen ze (soms na een twijfelfase) in actie om de leiding te nemen over hun leven. Ze kunnen niet anders, omdat ze een duidelijke motivatie hebben: een familielid is in gevaar, ze willen die grote liefde voor zich winnen of ze blijken opeens over een superkracht te beschikken.
Lees in deze blog welke eigenschappen gedenkwaardige protagonisten meestal nog meer bezitten: Dit hebben memorabele protagonisten met elkaar gemeen
Voorbeelden van memorabele protagonisten
Protagonisten die ons allemaal zijn bijgebleven, zijn natuurlijk de eerdergenoemde Harry Potter uit de gelijknamige boeken en Katniss Everdeen uit The Hunger Games.
Protagonisten aan wie je misschien iets minder snel denkt, omdat het eigenlijk anti-helden zijn, zijn Gru uit Despicable Me en Walter White uit Breaking Bad. Het zijn personages die niet volledig corrupt zijn, zoals een klassieke slechterik, maar ze handelen aan het begin van hun reis meestal uit eigenbelang.
Of wat dacht je van de bad guys Dexter in de gelijknamige serie en de Grinch in How the Grinch Stole Christmas? Ondanks hun afwijkende morele kompas weten ze toch vaak sympathie op te wekken bij hun lezers en kijkers.
Een voorbeeld van een memorabele ondersteunende protagonist is Dr. Watson, een personage dat vertelt over de avonturen van de hoofdpersoon die de meeste actie meemaakt, namelijk Sherlock Holmes.
Hoe kies je de held van je verhaal?
Zoals gezegd is de protagonist het belangrijkste personage van je verhaal. Het is daarom cruciaal om de juiste held te kiezen. De vraag die je jezelf daarbij moet stellen, is door wiens ogen jouw boodschap echt tot zijn recht komt.
Zo ligt het voor de hand om een verhaal over een moord te vertellen vanuit het perspectief van de rechercheur of detective die deze gruwelijke daad gaat oplossen. Maar is dit ook hoe de gebeurtenissen die tot deze moord hebben geleid het beste kunnen worden weergegeven?
Wil je niet liever dat de moordenaar de protagonist is, zodat zij persoonlijk kan uitleggen waarom zij dit heeft gedaan? Of maak je liever een protagonist van het slachtoffer en laat je zien hoe zij de laatste uren/dagen/weken vóór haar dood heeft doorgebracht?
Lees in deze blog welke vragen je jezelf nog meer kunt stellen bij het kiezen van de juiste held: Hoe kies je de held van je verhaal? De heilige drie-eenheid voor memorabele personages
Maak een karakterprofiel voor je protagonist
Zodra je hebt bepaald wie je protagonist precies zal worden, wil je deze persoon natuurlijk zo goed mogelijk leren kennen. Je bepaalt hoe de gezinssituatie van je hoofdpersoon in elkaar zit, wat ze in haar dagelijks leven doet, welke goede en slechte karaktereigenschappen haar kenmerken en wellicht ook hoe zij er qua uiterlijk uitziet.
Als belangrijkste personage zal je protagonist waarschijnlijk het meest uitgebreide karakterdossier krijgen. Toch is het ook bij je overige personages belangrijk om overzicht te houden. Op die manier voorkom je inconsistenties tijdens je verhaal.
Bouw met behulp van deze blog een karakterprofiel op: Hoe maak je een karakterprofiel?
Character arc: laat je protagonist een geloofwaardige ontwikkeling doormaken
Een character arc of karakterboog is de persoonlijke ontwikkeling die je personages gedurende het verhaal doormaken. Zo’n karaktertransformatie zorgt ervoor dat je personages dynamisch worden: door alle gebeurtenissen die ze tijdens je verhaal meemaken, verandert hun kijk op de wereld of op zichzelf.
Aangezien de protagonist de hoofdpersoon van je verhaal is, is zo’n transformatie met name bij haar belangrijk. Dit kan een positieve karakterontwikkeling zijn, waarbij ze ondanks alle tegenslagen aan het eind van het verhaal een beter mens is geworden.
Het kan ook een negatieve karakterontwikkeling zijn, waarbij je protagonist in een neerwaartse spiraal terecht is gekomen en het haar niet meer lukt om daaruit te klimmen.
Lees in deze blog hoe je een geloofwaardige character arc creëert: Character arc: zo laat je je hoofdpersoon een geloofwaardige ontwikkeling doormaken
Universele lessen voor de innerlijke reis van je held
De persoonlijke ontwikkeling die je protagonist doormaakt, hangt vaak samen met een trauma of emotionele wond die ze heeft opgelopen. Deze wond is de reden waarom ze zich op een bepaalde manier gedraagt, inclusief al haar keuzes en fouten.
Behalve de externe avonturen en obstakels die haar letterlijk blokkeren tijdens het bereiken van haar doel zal de protagonist dus ook haar innerlijke zwakten onder ogen moeten komen.
Enkele voorbeelden van universele lessen die een rol kunnen spelen tijdens deze character arc zijn thema’s als vergeving van zichzelf en anderen, het overwinnen van een specifieke angst en het accepteren van haar lot, inclusief alle verantwoordelijkheden die daarbij komen kijken.
Lees in deze blog welke 10 universele lessen je protagonist kan leren: 10 universele lessen voor de innerlijke reis van je held
Wie of wat is jouw favoriete protagonist? Deel het in de besloten Facebookgroep van BackWords.
